Καθηγητής πρώην πρόεδρος Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε
Αντλήθηκε από esos.gr
Σύμφωνα με τον Θεοδόση Τάσιο (Εφημερίδα Καθημερινή 16-8-2015)
είναι μάλλον προφανές ότι όλοι επιθυμούμε την υψηλότερη δυνατή επίδοση
(την αριστεία δηλαδή) των συμπολιτών μας σ’ ό,τι ο καθένας επιτηδεύεται.
Θεωρώντας ότι η αριστεία σήμερα συνδέεται όχι μόνο με τη μεγαλύτερη
γνωστική επίδοση αλλά και με την μέγιστη ανάπτυξη δεξιοτήτων που
σχετίζονται με την δημιουργικότητα και τη καινοτομία , θα επιχειρήσουμε
να συνδέσουμε την αριστεία με το STEM (ακρωνύμιο για τα Science,
Technology, Engineering and Mathematics) και τη διαφοροποιημένη μάθηση
μέσα από τη δομή των πρότυπων σχολείων.
Η σύνδεση αυτή θεωρούμε ότι περιγράφεται με απλά μαθηματικά ως
συνάρτηση δυο μεταβλητών, δηλαδή η αριστεία είναι συνάρτηση της
εισαγωγής του STEM στην εκπαίδευση(το οποίο περιέχει τη δημιουργικότητα
και τη καινοτομία) και της διαφοροποιημένης μάθησης, που λαμβάνει υπόψη
της τις επιμέρους γνωστικές και συναισθηματικές μεταβλητές της
προσωπικότητας του μαθητή..Όπως όμως κάθε συνάρτηση, έτσι και αυτή έχει κάποιες παραμέτρους που η θα τις θεωρήσουμε ευνοϊκές για τη συνάρτηση, είτε ουδέτερες(«παγωμένες» όπως λέμε στη γλώσσα των επιστημών) είτε αρνητικές, και οι οποίες συνδέονται με την εκπαιδευτική πολιτική.
Σύμφωνα με τον Lukes (Lukes, S. (2005) Power: A Radical View (Basingstoke: Macmillan), 2nd Edition), “the faces of power controversy: political power in three dimensions”, η σχεδιαζόμενη πολιτική μπορεί να μην είναι εμφανής σε όλους αλλά μόνο σε όσους την δημιουργούν ενώ πολλές φορές παραμένει κλειστή στους διαδρόμους της εξουσίας.
Για να προχωρήσει η συζήτησή μας για την σύζευξη «Αριστεία -STEM- Διαφοροποιημένη» μάθηση-στα πρότυπα σχολεία, θα θεωρήσουμε ότι δεν υπεισέρχονται οι παράμετροι της εκπαιδευτικής πολιτικής και θα αφιερωθούμε σε ένα μοντέλο υλοποίησης ανεξάρτητα από αυτήν
Θα ξεκινήσουμε την επιχειρηματολογία μας για τη σύνδεση της αριστείας με το STEM αναλύοντας σύντομα την έννοια του STEM , του λεγόμενου «ολοκληρωμένου» STEM, τις βασικές αρχές, την μεθοδολογία του και την προστιθέμενη αξία του για την εκπαίδευση. Το STEM ουσιαστικά ξεκίνησε από την πρωτοβουλία του Προέδρου Obama να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στα γνωστικά αντικείμενα που αποτελούν το STEM καθώς υπάρχει μεγάλη ζήτηση για αυτά αλλά δεν υπάρχουν απόφοιτοι! σε ανεπτυγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις ΗΠΑ!
Η πρωτοβουλία του Προέδρου Obama συνδυάσθηκε και με την ανάδειξη-και μάλιστα με εμφατικό τρόπο- της λεγόμενης «Υπολογιστικής Επιστήμης»-διαφοροποιημένης από την «Επιστήμη των Υπολογιστών»-, η οποία αποτελεί μα νέα γνωστική περιοχή που αξιοποιεί την επιστήμη των υπολογιστών, τα μαθηματικά, την επιστήμη των μηχανικών και τις φυσικές επιστήμες με ένα ολιστικό τρόπο για την επίλυση αυθεντικών προβλημάτων………..The President’s Information Technology Advisory Committee (PITAC) is pleased to submit to you the enclosed report Computational Science: Ensuring America’s Competitiveness. Computational science – the use of advanced computing capabilities to understand and solve complex problems – has become critical to scientific leadership, economic competitiveness, and national security-2005-………….
Το STEM καλύπτει την τάση να διδάσκονται ενοποιημένα και τα τέσσερα γνωστικά αντικείμενα , ώστε οι εκπαιδευόμενοι(μαθητές, φοιτητές) να εμπλέκονται στην επίλυση αυθεντικών(πραγματικών προβλημάτων) προβλημάτων και στον σχεδιασμό αντικειμένων, χρησιμοποιώντας έννοιες από τις φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά, την επιστήμη των μηχανικών και τη τεχνολογία.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Obama…“[Science] is more than a school subject, or the periodic table, or the properties of waves. It is an approach to the world, a
critical way to understand and explore and engage with the world, and then have the capacity to change that world...".. In a world that’s becoming increasingly complex, where success is driven not only by what you know, but by what you can do with what you know,
— President Barack Obama, March 23, 2015
Η απάντηση της Ευρώπης στην πρωτοβουλία Obama είχε έρθει από το 2007 με το κείμενο του Rocard (2007) (Science Education now: A Renewed Pedagogy for the Future of Europe) για την διερευνητική-ανακαλυπτική μάθηση(Inquiry Based Education). Η ανακαλυπτική-διερευνητική (Inquiry) μάθηση έχει επίσημα «προαχθεί» ως μια βασική παιδαγωγική για τη βελτίωση της μάθησης σε πολλές χώρες, ενώ θεωρείται ως ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για την υλοποίηση της επιστημονικής μεθόδου στα σχολεία.
Η μέθοδος Inquiry μπορεί να ορισθεί ως « η εντατική προσπάθεια για την αναγνώριση του προβλήματος, την κριτική αντιμετώπιση πειραμάτων, την εύρεση εναλλακτικών εξηγήσεων, τον σχεδιασμό της έρευνας, την κατασκευή μοντέλων, την δόμηση επιχειρημάτων κλπ)
Θεωρούμε ότι και η Ευρώπη» αναγκάσθηκε» να εμπλακεί με την ιδέα του STEM και της διερευνητικής μάθησης καθώς σύμφωνα με το European Schoolnet (http://www.eun.org/focus-areas/stem)…Skills in science, technology, engineering and maths (STEM) are becoming an increasingly important part of basic literacy in today’s knowledge economy. To keep Europe growing, we will need one million additional researchers by 2020….
Η μεθοδολογία που ακολουθεί το STEM είναι η εγκάρσια διε-επιστημονικότητα- (transdisciplinary) εστιάζει στην επίλυση αυθεντικών-πραγματικών προβλημάτων με την επιλογή θεωριών-εννοιών και εργαλείων από διάφορες επιστήμες ώστε να λυθεί ένα πρόβλημα ή να δημιουργηθεί μια κατασκευή που να συνδυάζει έννοιες και εργαλεία από τις τέσσερις επιστήμες του STEM(για παράδειγμα σκεφθείτε τον τρισδιάστατο εκτυπωτή- μια πραγματικά STEM κατασκευή και ποιες έννοιες θα μπορούσαν να διδαχθούν με τη χρήση του τρισδιάστατου εκτυπωτή).
Η υλοποίηση του STEM στην διδακτική και την εκπαίδευση, προφανώς δεν απαιτεί εξειδίκευση των μαθητών και φοιτητών με έννοιες από τα τέσσερα γνωστικά πεδία αλλά μπορεί να ενσωματωθεί στα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων ή των ΑΕΙ μέσω κυρίως της χρήσης της μεθοδολογίας του STEM σε συνδυασμό με την ανακαλυπτική/διερευνητική μάθηση μέσω καινοτόμων παιδαγωγικών μεθόδων.
Μια τέτοια ,μέθοδος είναι για παράδειγμα η χρήση απλών αλγορίθμων για την επίλυση όχι προβλημάτων μη σχετικών με τη καθημερινότητα αλλά προβλημάτων που σχετίζονται με τις βιωματικές εμπειρίες των μαθητών-φοιτητών και έχουν την ανάγκη ολοκλήρωσης των τεσσάρων γνωστικών αντικειμένων.
Μια τέτοια Πρωτοβουλία ξεκίνησε από τις ΗΠΑ με την επωνυμία “one hour code” όπου οι μαθητές χρησιμοποιούν «κώδικα» και αλγοριθμική σκέψη από πολύ μικρή ηλικία για την επίλυση «υπαρκτών» προβλημάτων.
Η δυσκολία υλοποίησης του STEM έγκειται κυρίως στην ανάγκη συν-εννόησης αρχικά των εκπαιδευτικών -χρειάζεται να βρεθούν με λογικό τρόπο σημεία τομής των ειδικοτήτων- και εν συνεχεία της πολιτικής ηγεσίας να προωθήσει το STEM ώστε να βοηθηθεί η οικονομία και η χώρα με νέες γενιές επιστημόνων με προσόντα κοντά σε αυτά που ζητούνται από το διεθνές περιβάλλον.
Το STEM δεν ολοκληρώνει μόνο τη γνώση για την επίλυση προβλημάτων , αλλά μπορεί και να βοηθήσει στην ανάπτυξη –διδασκαλία δεξιοτήτων(http://www.nytimes.com/2013/03/31/opinion/sunday/friedman-need-a-job-inv...).
Σχετικά με την σύνδεση της καινοτομίας και της αριστείας με την διαφοροποιημένη μάθηση, δεν είναι δύσκολο να αναρωτηθούμε για αυτή τη σχέση αν θέσουμε στους εαυτούς μaς το εξής απλό ερώτημα:
«Πως μπορούμε να διδάξουμε τους μαθητές μας αν δεν γνωρίζουμε με ποιο τρόπο μαθαίνουν;»
Σε μια καταγραφή στην Μεγάλη Βρετανία του «The Learning and Skills Research Centre»-2004 καταγράφηκαν 71 μοντέλα μαθησιακών στυλ (Learning styles and pedagogy in post-16 learning, LSRC). Η διαφοροποιημένη μάθηση επηρεάζεται από ψυχολογικές δομές-συναισθήματα, κίνητρα , από το περιβάλλον, ενώ είναι γνωστό ότι συναρτάται με τη διδακτική-παιδαγωγική διαδικασία, το σχεδιασμό δραστηριοτήτων και τις μορφές αξιολόγησης.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η αριστεία-καινοτομία μπορεί να εφαρμοσθεί-υλοποιηθεί με αποτελεσματικό τρόπο αν στα πρότυπα σχολεία δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιήσουν στις δομές τους μορφές της διαφοροποιημένης μάθησης που θα βοηθούν τους μαθητές να εμπλακούν με την ολιστική μορφή του STEM. Για να μην θεωρηθεί ότι το STEM αφορά μόνο τις θετικές επιστήμες, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τελευταία υπάρχει έντονη δραστηριότητα για την εισαγωγή στην εκπαίδευση της Τέχνης μέσω των γνωστικών αντικειμένων του STEM, με αποτέλεσμα ο ενδιαφερόμενος να βρει πολλά άρθρα για το λεγόμενο STEM in ART(STEM+ART=SMART). Για τα πρότυπα σχολεία δεν χρειάζονται ούτε επαναστάσεις ούτε μεγάλα σχέδια αλλά μια ελάχιστη κοινή λογική ώστε να λειτουργήσουν ως σημεία αναφοράς συν-ζήτησης από την πολιτεία, τα ΑΕΙ και τους εκπαιδευτικούς. Πρόκειται για κάτι απλό, που δεν χρειάζεται επαναστατικές διεγέρσεις αλλά απλά εξελίξεις δομών με συναίνεση(για παράδειγμα …In Finland we believe in evolution not in revolution, Κριστίνα Βόλμαρι, Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας της Φιλανδίας ).
Θα κλείσουμε με την διαπίστωση ότι υπάρχουν τα καλά νέα, τα άσχημα νέα και τα χειρότερα νέα. Τα καλά νέα ότι η έννοια και εγκαθίδρυση/καθιέρωση του πρότυπου σχολείου θεωρούμε ότι έχει την αύρα του αναπόφευκτου!
Επίσης ότι υπάρχει προδιάθεση και ικανότητες για την υλοποίηση του ολιστικού STEM με παιδαγωγικές διδακτικές μεθόδους τόσο στα ΑΕΙ όσο και στα σχολεία. Τα κακά νέα είναι η μη ΄πλήρης κατά την άποψή μας εγκαθίδρυση μιας νοοτροπίας και αντίληψης ότι τα πρότυπα σχολεία είναι αναγκαία και δεν αντιμάχονται την ισότητα στη μάθηση. Τα χειρότερα ας μην συμβούν.
Θα κλείσουμε με τη φράση του Richard Feynman….
So, ultimately, in order to understand nature it may be necessary to have a deeper understanding of mathematical relationships. But the real reason is that the subject is enjoyable, and although we humans cut nature up in different ways, and we have different courses in different departments, such compartmentalization is really artificial, and we should take our intellectual pleasures where we find them.
Προσωπικό Ιστολόγιο